Sociale onveiligheid wordt vaak onderschat. We denken bij onveiligheid vaak aan fysieke gevaren, maar de littekens van sociale onveiligheid – niet gezien worden, afgewezen worden, buitengesloten worden – zijn minstens zo ingrijpend. Ze raken je niet aan de buitenkant.
Ze raken je in wie je bent.
Wat is sociale onveiligheid?
Sociale onveiligheid ontstaat als je je niet veilig voelt om jezelf te zijn. Als je het gevoel krijgt dat je niet mag bestaan zoals je bent. Dat je wordt uitgelachen, buitengesloten, genegeerd of gekleineerd. En het hoeft niet eens altijd heel zichtbaar te zijn.
Een opgetrokken wenkbrauw, een uitlachen achter je rug om, een afwijzende blik – het kan al genoeg zijn om je diep te raken.
Hoe sociale onveiligheid je zelfbeeld vormt
Als je keer op keer wordt afgewezen, kun je niet anders dan het op jezelf betrekken.
Je gaat geloven: “Er is iets mis met mij.”
Misschien pas je je aan. Word je stiller. Of juist harder.
Je ontwikkelt overlevingsmechanismen:
- Je zegt wat anderen willen horen.
- Je past je aan om afwijzing te voorkomen.
- Je lacht mee, zelfs als je gekwetst wordt.
Ergens diep vanbinnen groeit een overtuiging:
“Ik ben niet goed genoeg zoals ik ben.“
Zelfvertrouwen verandert langzaam in zelftwijfel. Je gaat jezelf afwijzen, nog voordat een ander het kan doen.
Mijn persoonlijke ervaring
Ik weet hoe diep sociale onveiligheid kan snijden. Tijdens mijn schooltijd werd ik gepest.
En hoewel het jaren geleden is, herinner ik me nog precies hoe dat voelde:
Het schrijnende gevoel van er niet bij horen. De angst voor de volgende opmerking, de volgende lacher. De schaamte die niet alleen ging over wat anderen deden, maar over wie ik dacht dat ik was. Elke keer dat iemand mij afwees, bevestigde dat mijn overtuiging dat ik niet goed genoeg was. Ik legde de lat laag voor hoe anderen met mij omgingen.
Ik trok mezelf steeds verder terug, of ik paste me aan tot ik mezelf niet meer herkende.
Pas veel later besefte ik:
De echte pijn zat niet alleen in de afwijzing van anderen.
De échte pijn zat in de afwijzing die ik mezelf had geleerd.
Hoe groei je eruit?
Groeien uit sociale onveiligheid is geen quick fix.
Het begint bij bewustwording:
- Je gaat zien dat de conclusies die je ooit trok, niet de waarheid over jou zijn.
- Je gaat begrijpen dat jij niet de oorzaak was van hoe anderen jou behandelden.
- Je gaat voelen dat jij niet ‘minder waard’ bent – nooit geweest ook.
Stap voor stap leer je jezelf opnieuw te dragen:
- Door te erkennen wat je hebt meegemaakt, zonder jezelf erin te verliezen.
- Door nieuwe ervaringen op te doen waarin je wél jezelf kunt zijn.
- Door grenzen te leren stellen, niet uit angst, maar uit liefde voor jezelf.
- Door je eigen veiligheid te bouwen, van binnenuit.
Slot
Sociale onveiligheid kan diepe littekens achterlaten. Maar het hoeft niet je verhaal te blijven.
Je bent zoveel meer dan de pijn die je hebt meegemaakt.
Je kunt jezelf opnieuw leren zien – niet als iemand die tekortschiet, maar als iemand die altijd al genoeg was. Het is nooit te laat om jezelf terug te vinden.
En het is nooit te laat om te kiezen voor zelfacceptatie, zelfvertrouwen en vrijheid.
Het begint bij jezelf. En elke stap die je daarin zet, maakt het verschil.
