In Nederland kunnen we bijna alles verzekeren. Onze auto, ons huis, onze spullen, onze gezondheid. We zijn misschien wel één van de meest risicomijdende landen ter wereld. Alles wat we niet zeker weten, proberen we zo goed mogelijk af te dekken.
Maar er is één risico waar we nauwelijks zicht op hebben. Iets dat je niet kunt verzekeren, maar dat wel diepe littekens kan achterlaten: sociale onveiligheid.
Wat is sociale onveiligheid?
Sociale onveiligheid gaat niet over geld, bezit of gezondheid.
Het gaat over niet jezelf kunnen zijn. Niet gehoord worden. Geen respect ervaren.
Je bevindt je in een omgeving waarin je je klein maakt, aanpast of terugtrekt, simpelweg om te overleven.
Dat kan zijn op school, waar je wordt buitengesloten. Op de werkvloer, waar je niet serieus wordt genomen. In relaties, waar je je niet veilig genoeg voelt om je uit te spreken.
Sociale onveiligheid raakt je in de kern.
Het laat sporen na die je hele leven kunnen beïnvloeden:
- Je gaat twijfelen aan jezelf.
- Je leert om jezelf af te wijzen voordat een ander het kan doen.
- Je past je aan, soms zó erg dat je niet meer weet wie je echt bent.
Waarom kunnen we sociale veiligheid niet verzekeren?
Omdat het geen bezit is. Geen schadepost die je kunt vergoeden. Sociale veiligheid ontstaat alleen wanneer mensen elkaar écht zien, horen en respecteren. Wanneer er ruimte is om te zijn wie je bent, zonder angst voor afwijzing of oordeel. Je kunt het niet vastleggen in een contract.
Maar dat betekent niet dat we er niets aan kunnen doen.
Waarom ontbreekt er nog zoveel bewustzijn?
We zijn gewend geraakt om risico’s extern op te lossen. Regels, wetten, verzekeringen: ze geven een gevoel van controle. Maar sociale veiligheid gaat over iets zachts. Iets ongrijpbaars.
Over hoe we met elkaar omgaan. Over hoe we kijken naar de ander – en naar onszelf.
En toch… in plaats van onszelf af te vragen: “Wat kan ík doen om een ander zich veilig te laten voelen?” wijzen we vaak naar elkaar.
We oordelen. We verwachten. We duwen en trekken.
Of we zwijgen, omdat we niet weten hoe we het verschil kunnen maken.
Wat kunnen we wél doen?
We kunnen beginnen bij bewustwording. Op scholen, op de werkvloer, in gezinnen.
Niet alleen leren hoe we om moeten gaan met elkaar, maar vooral waarom het zo essentieel is om ruimte en veiligheid te bieden. Niet uit angst voor straf of regels. Maar omdat we weten hoeveel verschil een veilige omgeving maakt voor wie iemand kan worden.
We kunnen onszelf vragen stellen zoals:
- Wat straal ik uit naar de mensen om me heen?
- Hoe kan ik ervoor zorgen dat iemand zich veilig voelt bij mij?
- Wat kan ik veranderen in mijn houding, mijn woorden, mijn energie?
De sleutel ligt in jezelf
En hier zit de kern:
Je kunt pas echt bijdragen aan de veiligheid van anderen als je zelf stevig staat.
Als je weet wie je bent. Als je jezelf accepteert – inclusief de eigenschappen die je ooit hebt weggestopt uit angst voor afwijzing.
Zelfacceptatie is geen luxe. Het is de basis van innerlijke rust.
Vanuit die rust kun je anderen zien zonder ze te hoeven veranderen.
Kun je er zijn zonder verwachtingen.
Kun je veiligheid geven zonder jezelf kwijt te raken.
Slotgedachte
We kunnen sociale veiligheid niet verzekeren, maar we kunnen het wel bouwen.
Elke dag, in kleine momenten, in keuzes die we maken. Door onszelf te accepteren.
Door ruimte te maken voor anderen. Door te durven leven vanuit respect, verbinding en kracht.
Het begint niet bij regels. Het begint bij jou.
